تاملکوت

فرازهایی از زیارت جامعه کبیره:

در مقطع ابتدایی زیارت‌نامه، «‌السَّلامُ عَلَیکُمْ یا أَهْلَ بَیتِ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعَ الرِّسَالَةِ‌(سلام بر شما اى اهل بيت نبوّت، و جايگاه رسالت،و عرصه رفت‏‌وآمد فرشتگان)» امام هادی(علیه السلام) این معانی را آورده‏ است:
خداوند متعال اهل بیت(علیهم السلام) را به کرامت خود مخصوص کرده و آنان را پایگاه رسالت و محلّ رفت و آمد فرشتگان و محلّ نزول وحی قرار داده ‏است.

این کار خداوند از صفات کمالیه‏‌ای ناشی شده است که اهل بیت(علیهم السلام) دارای آن بوده و به واسطه آن به قلّه‌‏ای رسیده بودند که در بلندای آن، میان علم و حلم و کرامت و رحمت جمع نموده بودند.
اهل بیت(علیهم السلام) پایگاه رسالت خداوندی بوده‏‌اند. چراکه خداوند متعال آن‏ها را گذشته از رهبری مسلمانان، برای تصدّی منصب رهبری بشریت انتخاب کرده است.

امام هادی(علیه السلام) در فراز «‌السلام علی ائمة الهدی و مصابیح الدجی‌(سلام بر پيشوايان هدايت، و چراغ‌هاى تاريكى)» بر نکات ذیل تاکید می‌کند:
اهل بیت(علیهم السلام) پیشوایان هدایت‏‌اند و دیگر کسانی که از اهل بیت(علیهم السلام) نیستند اما متصدّی امر امامت می‏شوند، مخالف خطّ هدایت بوده و جزو ائمۀ ضلال یا پیشوایان گمراهی محسوب می‏گردند. به همین دلیل است که معارف دین را جز از پیشوایان از اهل پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) نباید گرفت و مسیر حرکت جز مسیر حرکت آنان نباید باشد.
ائمه(علیهم السلام) کسانی هستند که دارای عقل کامل بوده، پناهگاه مردم جهان و وارثان پیامبران بوده و آنان مَثَل اعلای انسانیت‌اند که دیگران باید به آن‏ها اقتدا کنند و صاحبان دعوت به بهترین کمال‌‏ها هستند که دیگران باید دنباله‌رو آنان باشند.
اهل بیت(علیهم السلام) محلّ معرفت خدا و مسکن برکت خدا هستند. آنان معدن حکمت خداوند متعال، حافظان سرّ حضرت حقّ، حاملان علم کتاب او و جانشینان پیامبر او هستند.
این دعوت‌کنندگان به سوی حقّ دارای چند ویژگی هستند که اصالت آن‏ها را در مسیر الهی‌‏شان روشن می‌‏کند:
آنان دعوت‌کنندگان به سوی خدا و راهنمایان مردم به راههای رضایت و خشنودی حضرت احدیت‏‌اند.
ائمه(علیهم السلام) در راه اطاعت از اوامر خداوند متعال ثابت قدم هستند.
به خداوند متعال محبّت تام و تمام دارند.
در توحید خداوند متعال مخلص هستند.
شعائر الهی از قبیل امر و نهی خداوند متعال توسّط آنان آشکار می‌شود.
آنان هیچگاه در کلام و گفتار و همچنین در عمل از امر خداوند متعال پیشی نمی‏گیرند.
در ادامه زیارت به اصلی‏ترین عناصر فکری تشیع اشاره می‌کند:
ایمان به این‏که جز خدای یکتا خدائی نیست و از هر گونه شریک منزّه است.
ایمان به این‏که حضرت محمد(صلی الله علیه وآله) بنده خاصّ و برگزیده و رسول پسندیده خداوند است.
ایمان به اینکه امامان شیعه نیز دارای مقام عصمت و کرامت هستند.
در فرازهایی از این زیارت به جنبه‏‌های عملی رفتار ائمه اطهار این چنین اشاره شده است:
برقرار داشتن عهد و میثاق الهی و محکم نمودن پیمان طاعت آن ذات اقدس.
نصیحت کردن مردم و خیرخواهی برای آنان در آشکار و پنهان برای رضای خدا.
دعوت مردم به راه حقّ به وسیله برهان و حکمت و پند و موعظه نیکو.
ایثار دائم در راه خداوند با گذشتن از جان و صبر کردن بر ناملایمات.
برپاداشتن نماز و پرداخت زکات و عمل کردن دائم به سایر عبادات و حدود دین اسلام.
حفظ شریعت اسلامی به جهت سالم ماندن از تحریف.
تسلیم در برابر قضا و قدر الهی.
تأکید بر وحدت راه پیامبران و تصدیق پیامبران گذشته.
فراز دیگر این زیارت «‌فالراغب عنکم مارق واللازم لکم لاحق والمقصر فی حقکم زاهق‌ (روگردان از شما خارج از دين، و      ملازمِتان ملحق‌شونده‌ی به شما،و كوتاهى‌كننده در حقّتان قرين نابودى است)» به عاقبت گروه دوستداران اهل بیت(علیهم السلام) و دشمنان اهل بیت (علیهم السلام) می‌پردازد و دوستداران را اهل سعادت و دشمنان را اهل شقاوت معرفی می‌کند.
در فقرات «‌فبلغ اللّه‏ بکم أشرف محل المکرمین وأعلی منازل المقربین وأرفع درجات المرسلین‌» این نکات را بیان می‌کند:
ضرورت ایمان به رجعت ائمه و بر پا شدن دولت آنان.
اهمّیت زیارت قبور ائمه(علیهم السلام).
اهمّیت ایمان به رجعت.
ضرورت آمادگی دائم برای کمک رسانی به دولت آنان تا این‏که آن دولت در سرتاسر زمین حکم فرما شود.
ضرورت بیزاری جستن از دشمنان آنان.
خوشحالی مؤمنین به آنچه خداوند متعال به دست اهل بیت(علیهم السلام) روزی آنان گردانیده است.
وحدت مسلمانان به صورت صحیح، جز تحت لوای اهل بیت(علیهم السلام) تحقّق نخواهد یافت.
ایمان به اهل بیت(علیهم السلام) امری عاطفی نبوده بلکه باید از سر بیداری، ادراک، تحقیق و پژوهش باشد.